Đền Đông Cuông tọa lạc tại xã Đông Cuông, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái. Ngày 3/02/2009, Đền Đông Cuông đã đón nhận bằng công nhận di tích lịch sử cấp quốc gia.
Đền Mẫu Đông Cuông là đền thờ Mẫu Đệ nhị Thượng Ngàn hay còn gọi là Mẫu Đông Cuông, Mẫu Đệ Nhị, Mẫu Thượng Ngàn. Đây được coi là đền thờ chính của Mẫu Thượng Ngàn. Mẫu Thượng Ngàn là chúa cai quản miền rừng xanh.
Đền Mẫu Đông Cuông có từ thời nhà Trần. Lịch sử sơ khai của đền mang dấu ấn của các cuộc chiến tranh chống quân Nguyên, chống Pháp và cuộc chiến tranh biên giới 1979. Vì vậy, nơi đây còn thờ các anh hùng miền sơn cước trong các cuộc chiến giặc ngoại xâm.
Đền thờ Mẫu Thượng Ngàn có ở khắp mọi vùng, nơi nào có rừng núi thì đều có đền Mẫu Thượng. Nhưng nổi tiếng bậc nhất vẫn là cụm di tích Đền Đông Cuông, Đền Vọng Đông và Đền Tuần Quán tại Yên Bái (là nơi Mẫu giáng làm con gái nhà tù trưởng họ Cao). Tiếp nữa có Đền Công Đồng Bắc Lệ và Đền Thất Khê tại huyện Hữu Lũng, Lạng Sơn, tương truyền là nơi vua Lê Thái Tổ lập để ghi nhớ công ơn Mẫu giúp vua. Ngoài ra còn có Đền Suối Mỡ thuộc Bắc Giang (xưa thuộc Hà Bắc, là nơi dấu tích của Mẫu khi xưa học đạo), Đền Tam Cờ trên tỉnh Tuyên Quang, Đền Mẫu Thượng thuộc thị xã Lào Cai; Ngay tại Phủ Dầy cũng có Đền Mẫu Đông Cuông. Đây là đền thờ vọng Mẫu Thượng Ngànm
Ngày hội chính của Mẫu Đông Cuông thường tổ chức vào ngày Mão đầu tiên của năm theo âm lịch. Còn trên Đền Bắc Lệ lại tổ chức hội vào ngày 20/9 âm lịch.
 |
| Rước Mẫu về Đền |
