Theo từ điển Hán Việt Điện là sảnh đường cao lớn, thường chỉ chỗ Vua Chúa ở, chỗ Thần Thánh ngự. Như vậy Điện thờ là một hình thức của Đền, là nơi thờ Thánh trong tín ngưỡng Tam tứ phủ. Tuy vậy quy mô của Điện nhỏ hơn Đền và Phủ, lớn hơn so với Miếu Thờ. Điện thông thường thờ Phật, Thánh Mẫu, Công đồng Tam tứ phủ, Trần Triều và các vị thần nổi tiếng khác. Điện có thể là của cộng đồng hoặc tư nhân. Trên ban thờ của Điện thường có Ngai, bài vị, khám, tượng chư vị thánh thần và các đồ thờ khác: Bát hương, nến, lọ hoa…
Thông thường bên trong Điện thờ tam tứ phủ gồm 3 ban chính: Ở giữa là Ban tam tứ phủ công đồng, bên phải ( nhìn từ phía người làm lễ) là ban Trần Triều, bên Trái là Ban Sơn Trang.
Tại Ban công đồng tượng thờ được đặt theo cấu trúc bao gồm các lớp như sau:
Lớp thứ nhất trên cùng: Tượng quan thế âm bồ tát hoặc tượng thiên thủ thiên nhãn ( phật nghìn mắt nghìn tay)
Lớp thứ hai: Tượng Ngọc Hoàng thượng đế, hai bên đặt quan nam tào bắc đẩu
Lớp thứ ba: Tam tòa thánh mẫu
Lớp thứ tư: Tượng Ngũ vị tôn ông
Lớp thứ năm: Tượng tứ phủ chầu bà
Lớp thứ sáu: Tượng tứ phủ ông Hoàng ( ông Hoàng Bơ, ông Hoàng bẩy, ông Hoàng Mười)
Lớp thứ bẩy: Tượng tứ phủ thánh cô
Lớp thứ tám: Dưới gầm ban Công đồng thờ ngũ hổ, Quan bạch Quan xà ( Quan Bạch Xà có nơi vắt ngang trên Điện)
Ngoài ra hai bên Công đồng đặt thêm tượng hai cậu Bé ở phía dưới hai bên. Phía ngoài điện thờ có 1 lầu Cô, 1 lầu Cậu, đôi khi lầu Cô lầu Cậu được đặt hai bên cửa bên trong Điện thờ. Ngoài sân Điện thờ là ban thờ Mẫu Thượng Thiên.
Việc lập Điện thờ tại gia phụ thuộc vào các yếu tố: Căn duyên của thanh đồng với nhà Thánh, lòng mộ đạo của Thanh đồng xuất tâm muốn thờ phụng, điều kiện hoàn cảnh của thanh đồng. Sau khi cân nhắc đầy đủ các yếu tố trên thì mới nên lập Điện thờ cho phải phép, nghiêm cẩn.
Trước khi lập Điện cần cân nhắc một số điều sau:
Thứ nhất: Việc lập Điện thờ tại gia phải ứng với người có căn số và phải thích hợp với việc nhà Thánh, chứ không phải ai lập Điện cũng được. Người lập Điện ít nhất phải qua nghi thức trình đồng mở phủ, đã là thanh Đồng ( hoặc hãn hữu có một số trường hợp đồng nổi tự lập Điện theo chỉ dạy trực tiếp của cha mẹ ), người lập Điện đã có thời gian gắn bó với tín ngưỡng Tứ phủ, có hiểu biết nhất định về nghi thức lễ nghĩa khi trong việc thờ Thánh.
Thứ hai: Phải suy nghĩ cho thấu đáo trước khi quyết định lập Điện “ theo thì dễ giữ lễ thì khó”, sau khi lập phải giữ gìn phép tắc lễ nghi lâu dài chứ không phải lập rồi bỏ, như thế là có lỗi với Chư vị phật thánh. Tuy không cầu kỳ nhưng phải đủ thiết lễ, xuân thời tứ tiết, tháng đôi ngày rằm mùng 1, ngày ngày lên hương dâng nước, sáng thỉnh chuông chiều bái chuông. Một năm nên ít nhất hai lần hầu Đồng.
Thứ ba: Đặc biệt cần cân nhắc cẩn thận về người kế tục sau khi tuổi già sức yếu. Vì không có người kế tục thì phải giải điện, điều này không nên. Vì việc lập Điện là mời phật thánh đến nhà, giải điện giống như đuổi phật thánh ra khỏi nhà. Do vậy việc giải Điện ít nhiều không tốt cho gia chủ.
Sau khi cân nhắc đủ các yếu tố trên gia chủ cần lưu ý một số điểm sau:
Thứ nhất: Điện thờ tư gia không cứ phải xa hoa tráng lệ, mà phải đảm bảo: Trang nghiêm, thoáng sáng, hợp lý, sạch sẽ.
Thứ hai: Việc thỉnh tượng là ban thờ thêm trang trọng, nếu không có điều kiện, chỉ thỉnh tranh hoặc thờ lô nhang, long ngai, bài vị cũng là lịch sự đàng hoàng.
Thứ ba: Không cứ phải rước đủ Tam tòa thánh mẫu, ngũ vị tôn quan, ông hoàng, tiên cô, thánh cậu, quan hổ, quan xà mới là đầy đủ. Nếu thành tâm thì chỉ cần bố trí một pho tượng thánh Mẫu Liễu cũng không phải là sai. Thậm chỉ bốc bát nhang chỉ cần thỉnh những vị đại diện cũng là được.
Thứ tư: Nếu làm lễ rước tượng từ Đền nào đó về Điện là cái tốt. Nếu không có điều kiện thì chỉ cần bốc bát nhang ghi rõ duệ hiệu các vị Thánh cũng không sai phép tắc.
Thứ năm: Lập điện tại gia cũng cần quan tâm vị trí thờ tự, thờ riêng hay thờ chung với đất ở, từ đó bố trí cho hợp lý.
Tín Ngưỡng Tam Tứ Phủ
( Xem thêm tại Page Đạo Mẫu )
